Զոհրապ Գրիգոր Խաչիկի
| Զոհրապ Գրիգոր Խաչիկի | |
| Зограб Григор Хачикович | |
| |
| Անգլերեն: | Zohrap Grigor |
| Հայերեն: | Զոհրապ Գրիգոր Խաչիկի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 26.06.1861 |
| Ծննդավայրը: | Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա |
| Մահվան տարեթիվը: | 1915 |
| Համառոտ տվյալներ: Գրող, հրապարակախոս, փաստաբան-իրավագետ, հասարակական-քաղաքական գործիչ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1861թ. հունիսի 26-ին Թուրքիայի մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլսում:
Կրթություն
- Զոհրապը նախնական կրթությունը ստացել է Պեշիկթաշի Մաքրուհյան վարժարանում։
- Օրագյուղի Թարգմանչաց վարժարան:
- Սովորել է Լուսավորչյան վարժարանում:
- 1879թ. ավարտել է Կոստանդնուպոլսի ֆրանսիական ինստիտուտի երկրաչափական բաժինը:
- 1882թ.՝ տեղափոխվում է «Հուգուգ», որտեղ երկու տարի սովորելուց հետո հեռանում է՝ վկայական չստանալով։
- 1884թ. Էդիրնե քաղաքում քննություն է հանձնում և ստանում փաստաբան-իրավաբանի վկայական:
Աշխատանքային գործունեություն
- Ասիական ընկերության նախագահ:
- Մասնակցել Հայոց միացյալ ընկերության գործունեությանը։
- 1878թ. հանդիպում է Նիկողայոս Թյուլպենճյանին և դառնում նրա հրատարակած «Լրագիր» օրաթերթի աշխատակիցը։
- 1880թ. աշխատանքի է անցնում խորթ հոր իրավաբանական գրասենյակում:
- 1883թ. զբաղվել Է փաստաբանությամբ, միաժամանակ իրավագիտություն դասավանդել Կոստանդնուպոլսի համալսարանում։
- 1883թ. հրատարակում է Ասիական ընկերության «Երկրագունտ» հանդեսը՝ Հակոբ Պարոնյանի խմբագրությամբ։
- 1895-1896թթ. հայկական կոտորածների օրերին հանդես Է եկել հայ քաղաքական ամբաստանյալների, դրանից առաջ՝ զեյթունցի հայերի, իսկ 1905թ.՝ մի բուլղար հեղափոխականի պաշտպանությամբ։
- 1908թ. ընտրվել Է օսմանյան խորհրդարանի անդամ և Ազգային ժողովի երեսվտխան։
- 1892-1993թթ. Հ. Ասատուրի հետ հրատարակել է «Մասիս» գրական հանդեսը:
- 1898թ.՝ Սիպիլի և Հ. Ասատուրի հետ՝ համանուն թերթը։
- Աշխատակցել է «Հայրենիք», «Արևելք», «Ազատամարտ» և այլ պարբերականների։
Ձեռքբերումներ
- Դրեյֆուսի մանրանկարով ոսկե նշան:
Այլ
- Մեծ եղեռնի զոհերից:
- Համարվում է 19-րդ դարի վերջին արևմտահայ գրականության կենտրոնական դեմքն ու «նորավեպի իշխանը»:
- Զոհրապը սուլթանական դատարանում միշտ պաշտպանում էր հանիրավի ամբաստանված հայերի, հույների, բուլղարների և այլազգի անմեղների դատը, որոնք սովորաբար հետապնդվում էին օսմանյան բռնատիրության դեմ ըմբոստանալու համար: Դա դուր չէր գալիս իշխանություններին, և միառժամանակ Զոհրապին արգելում են զբաղվել փաստաբանությամբ: Սակայն նա եռանդով շարունակում է իր պայքարր ազատության, արդարության ու ճշմարտության համար:
- 1908թ. մեկնել Է Փարիզ, իսկ երիտթուրքերի պետական հեղաշրջումից հետո վերադարձել Է Կ. Պոլիս։
- Զորյանը քաղաքացիական բացառիկ արիություն է դրսևորել Ադանայի կոտորածի (1909թ.) ժամանակ, իսկ 1911թ. հուշագիր ուղարկել թուրք վարչապետին՝ պահանջելով վերջ տալ հայերի նկատմամբ իթթիհատական կառավարության համիղյան մեթոդներին:
- Զոհրապը բազմաժանր գրող է. բանաստեղծություն, վեպ, նորավեպ, գրական դիմանկար, ակնարկ, հրապարակախոսություն։
- Զոհրապը կերտել է բազմաթիվ իրապաշտական կերպարներ, բացահայտել մարդկային ողբերգության սոցիալական ակունքները՝ «ճիտին պարտքը», «Մագթաղինեն», «Այրին», «Փոստալը»:
- Սիրո թեմաներում քննել մարդկային երջանկության, բարոյական բարձր արժեքների լույսի ներքո՝ «Այինկա», «Ռեհան», «Առջի սեր, առջի բարի», «Զաբուղոն», «ճերյան»:
- Անդրադարձել կյանքի և մահվան, մարդու ներաշխարհի անլուծելի առեղծվածներին՝ «Երջանիկ մահը», «Մյուսը», «Կարծեմ թե»։
- Խոհավերլուծական բացառիկ տաղանդով առարկան, դեպքը, մարդկանց արարքն ու ապրումները դիտարկել է իրենց ներքին կապերի մեջ՝ հասնելով ուրույն կենսափիլիսոփայության՝ «ժամին բակը», «Թեֆարիկ», «Սառա»։
- Բյուրեղացած ձևի ու փոքր ծավալի մեջ նա հասել է հոգեբանական խորության և կերտել բազմաթիվ կերպարներ՝ զարգացնելով ռեալիզմի ավանդները հայ գրականության մեջ: Նրա լեզվամտածողությունն առանձնանում է զուսպ ու դիպուկ ոճով, հոգեբանական նրբին պատկերների, համեմատությունների և մակդիրների արտահայտչամիջոցներով:
- 1888թ. Զոհրապն ամուսնանում է Կլարա Յազըչյանի հետ։
- 1889թ. ծնվում է Զոհրապի անդրանիկ որդին՝ Լևոնը, 1891թ.՝ ավագ դուստրը՝ Դոլորեսը, 1892թ.՝ կրտսեր որդին՝ Արամը և 1896թ.՝ կրտսեր դուստրը՝ Հերմինեն։
Նկարներ
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
Տեսանյութեր
Հրապարակումներ մամուլում
Մատենագիտություն
- Զոհրապ Գ. Խ., Հայկական հարցը վավերագրերի լույսի տակ, աշխատություն, 1913:
- Զոհրապ Գ. Խ., Անհետացած սերունդ մը, իրապաշտական վեպ, 1887:
- Զոհրապ Գ. Խ., Խղճմտանքի ձայներ, 1909:
- Զոհրապ Գ. Խ., Կեանքը ինչպես որ է, 1911:
- Զոհրապ Գ. Խ., Լուռ ցավեր, 1911:
Հրապարակախոսական ակնարկներ
- Զոհրապ Գ. Խ., Չինական նամականի, 1884:
- Զոհրապ Գ. Խ., Ուղևորութիւն մը յիշատակներուս մէջ, 1898-1903:
Քննադատական հոդվածներ
- Զոհրապ Գ. Խ., Անբարոյական գրականութիւն, 1892:
- Զոհրապ Գ. Խ., Նոր լրագրութիւնը, 1892:
- Զոհրապ Գ. Խ., Բարոյական կռիւը, 1893:
- Զոհրապ Գ. Խ., Ծանօթ դէմքեր , գրական դիմանկարների շարք, 1891-1909:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
- ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:
- Գրիգոր Զոհրապ:
- Կենսագրություն. Գրիգոր Զոհրապ:
- Գրիգոր Զոհրապ. Օրենքի և իրավունքի անկաշառ դատապաշտպանն ու մեծատաղանդ արձակագիրը:
- Գրիգոր Զոհրապ: