Գրիգորիս
| Գրիգորիս | |
| Григорис | |
| |
| Անգլերեն: | Grigoris |
| Հայերեն: | Գրիգորիս |
| Համառոտ տվյալներ: XII դարի վերջի և XIII դարի 1-ին կեսի բժշկապետ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Աշխատանքային գործունեություն
- Ուսումնասիրել է բժշկագիտություն:
Այլ
- Հավանաբար ապրել, կրթվել և աշխատել է Կիլիկյան Հայաստանում:
- Տիրապետել է հունարենին, ասորերենին, արաբերենին, պարսկերենին:
- Նրա «Քննութիւն բնութեան մարդոյ և նորին ցաւոց» ստվարածավալ բռշկարանում նկարագրված են հին և միջնադարյան բժշկագիտությանը հայտնի հիվանդությունների ախտանշանները, պատճառագիտության և ախտածնության գիտականորեն հիմնավորված մեկնաբանությունները:
- Գրիգորիսն ընդունել է Մխիթար Հերացու «Բորբոսային տենդերի» տեսությունը վարակի մասին. մշակել վարակի տարածման հնարավոր 3 ուղիները (հիվանդի, նրա իրերի հետ անմիջականորեն շփվելու և օդի միջոցով), տվել հպավարակման (կոնտագիոզ) գաղափարը:
- Հիվանդությունների պատճառագիտության մեջ կարևոր տեղ է հատկացրել ժառանգական կազմվածքային նախատրամադրվածությանը, նյարդահոգեկան վիճակին, աշխատանքի բնույթին, անձնական հիգիենային և արտաքին միջավայրի պայմաններին:
- Հետաքրքիր տվյալներ է տվել անատոմիայի, ֆիզիլոգիայի և ախտաբանական անատոմիայի մասին. գլխուղեղը համարել է օրգանիզմում ընթացող բոլոր շարժընթացների կարգավորողը:
- Նշել է համրության մի շարք պատճառներ, այդ թվում՝ գլխուղեղի ուռուցքները, ընդհուպ մոտեցել է գլխուղեղում խոսքի կենտրոնի գոյության գաղափարին:
- Նկարագրել է կանանց միզասեռական օրգանների անատոմիան, ֆիզիոլոգիան և մի շարք հիվանդություններ (արգանդի քաղցկեղ, բարորակ ուռուցքներ, արգանդի դիրքի անկանոնություններ և այլն):
- Բժշկարանի առաջին մասում տրված է բուսական, կենդանական և հանքային ծագման դեղանյութերի 300 դեղատոմս, նկարագրված են դրանց պատրաստման և օգտագործման եղանակները:
- Տվյալներ կան, որ Գրիգորիսը հեղինակ է մարդու անատոմիայի վերաբերյալ աշխատության, որը մեզ չի հասել:
Մատենագիտություն
- Գրիգորիս, Քննութիւն բնութեան մարդոյ և նորինց ցաւոց, հրտ.՝ 1962:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Կծոյան Ա.Ս., Բժշկագիտությունը Հայաստանում XI-XIV դարերում, Ե., 1968: