Այտընյան Արսեն

Hayazg-ից
Այտընյան Արսեն Պետրոսի
Айтынян Арсен Петросович
Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
Անգլերեն: Aytynyan Arsen
Հայերեն: Այտընյան Արսեն Պետրոսի
Ծննդյան տարեթիվը: 07.01.1825
Ծննդավայրը: Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա
Մահվան տարեթիվը: 08.07.1902
Մահվան վայրը: Վիեննա, Ավստրիա
Համառոտ տվյալներ:
Լեզվաբան, բանասեր:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1825թ. հունվարի 7(19)-ին Թուրքիայի Կոստանդնուպոլիս քաղաքում:

Մահացել է 1902թ. հուլիսի 8(21)-ին Ավստրիայի Վիեննա քաղաքում:

Կրթություն

  • 1835թ. սովորել է Վիեննայի Մխիթարյանների մոտ:

Աշխատանքային գործունեություն

  • 1887թ. հիմնել է «Հանդես ամսօրյա» հայագիտական պարբերությունը:
  • Դասավանդել է Զմյուռնիայի և Կ. Պոլսի Մխիթարյանների վարժարաններում,

Ձեռքբերումներ

  • 1842թ.`Վիեննայի Սխիթարյան միաբանության անդամ:
  • 1886թ.` աբբահայր:

Այլ

  • Զբաղվել գիտական գործունեությամբ:
  • Մշակել, հարստացրել ու հրատարակել է Վ. Չալըխյանի «Քերականութիւն հայկազնեան լեզուի...» (1885) գիրքը:
  • Գիտական ժառանգության մեջ առանձնահատուկ տեղ է գրավում «Քննական քերականութիւն աշխարհաբար կամ արդի հայերէն լեզուի» (1866) աշխատությունը, որը դարակազմիկ նշանակություն է ունեցել հայերենագիտության պատմության մեջ:
  • Լեզվի զարգացումն ընկալել է բնաշրջանային (էվոլյուցիոնիստական) տեսանկյունից:
  • Նրան է պատկանում հայոց լեզվի պատմության առաջին գիտական շրջանաբաժանումը (գրաբար, միջին հայերեն, աշխարհաբար):
  • Բարբառները դասակարգել է ըստ աշխարհագրական սկզբունքի:
  • Գրաբարը գնահատել է որպես ճոխ ու զարգացած լեզու, միաժամանակ ընդգծել, որ ասպարեզը պետք է տրվի աշխարհաբարին:
  • Գրել է արևմտահայ աշխարհաբարի քերականությունը:

Մատենագիտություն

  • Այտընյան Ա.Պ. «Քննական քերականութիւն աշխարհաբար կամ արդի հայերէն լեզուի» 1866թ.:

Տե՛ս նաև

  • Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
  • Մենեվիշյան Գ., Կենսագրական ակնարկ գեր. Արսէն արքեպիսկոպոս Այտընեան աբբայի..., Վիեննա., 1895: