Բալայան Ռոման Գուրգենի

Բալայան Ռոման Գուրգենի
Балаян Роман Гургенович
Անգլերեն:	Balayan Roman
Հայերեն:	Բալայան Ռոման Գուրգենի
Ծննդյան տարեթիվը:	15.04.1941
Ծննդավայրը:	Ներքին Հոռաթաղ, Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզ
Համառոտ տվյալներ: Կինոռեժիսոր:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1941թ. ապրիլի 15-ին Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզի (այժմ՝ ԼՂՀ Մարտակերտի շրջան) Ներքին Հոռաթաղ գյուղում:

Կրթություն

• 1961-1964թթ. սովորել Է Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտում:
• 1969թ. ավարտել է Կիևի թատերական ինստիտուտի կինոռեժիսուրայի բաժինը:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1961-1966թթ.՝ Ստեփանակերտի դրամատիկ թատրոնի դերասան:
• 1969թ.-ից՝ Կիևի Դովժենկոյի անվան կինոստուդիայի ռեժիսոր:

Ֆիլմագրություն

• 1975թ.՝ «Կաշտանկա»:
• 1977թ.՝ «Բիրյուկ» (նաև սցենարի հեղինակ):
• 1982թ.՝ «Թռիչքներ երազում և արթմնի»:
• 1983թ.՝ «Համբույր» (նաև սցենարի հեղինակ):
• 1986թ.՝ «Պահպանիր ինձ իմ թալիսման»:
• 1987թ.՝ «Ֆիլյոր»:
• 1989թ.՝ «Մցենսկի գավառի Լեդի Մակբեթը» (նաև սցենարի հեղինակ):
• 1995թ.՝ «Առաջին սեր» (նաև սցենարի հեղինակ):
• 1998թ.՝ «Երկու լուսին, երեք արև»:
• 2003թ.՝ «Գիշերը լուսավոր է»:
• 2008թ.՝ «Դրախտի թռչուններ»:

Ձեռքբերումներ

• 1966թ.՝ «Ոսկե խոյ» մրցանակի դափնեկիր:
• 1997թ.՝ Ուկրաինայի ժողովրդական արտիստ:
• 2002թ.՝ «Տարածաշրջանի առաջատար» ծրագրի դափնեկիր:
• 2008թ. Ուկրաինայի նախագահը շնորհել է «Սկյութական եղջերու»՝ համաշխարհային կինոարվեստի բնագավառում նշանակալից ավանդի համար:
• 2008թ.՝ ուկրաինական «За заслуги» երկրորդ կարգի շքանշան:
• 2011թ.՝ «Փարաջանովյան թալեր»` համաշխարհային կինոյում համաշխարհային կինոյում ունեցած մեծ վաստակի և ներդրման համար:

Այլ

• Որպես ռեժիսոր իր առաջին ֆիլմը ստեղծել է 1973թ.: Կատարել է նկարահանումներ ռուս դասական գրողների` Չեխովի, Տուրգենևի, Լեսկովի և այլոց երկերի հիման վրա։ Ցարական Ռուսաստանի բարքերը քննադատելով` Բալայանը փոխաբերաբար անդրադառնում էր իր ժամանակի խնդիրներին:
• Բալայանին հատկապես մեծ հռչակ է բերել 1982թ-ին ստեղծված «Թռիչքներ երազում և արթմնի» ֆիլմը։ Միայն այդ տարվա ընթացքում այն դիտել է ավելի քան վեցուկես միլիոն մարդ։ Ֆիլմն արժանացավ ԽՍՀՄ պետական մրցանակի:
• 1986թ.` Պուշկինի մահվան 150-ամյակի առթիվ, Բալայանը նկարահանում է «Պահպանի՛ր ինձ, ի՛մ թալիսման» ֆիլմը։ Ինչպես և «Թռիչքներ»-ում, այդ ֆիլմում նա անդրադառնում է միջին տարիքի` շուրջ 40-ամյա տղամարդու ճգնաժամին, ով փորձում է հասկանալ, թե ի՞նչ է ձեռք բերել անցած կյանքի ընթացքում և ի՞նչ անելիք դեռ ունի առջևում:
• Մշտական աջակցություն է ցուցաբերում «Ոսկե ծիրան» երևանյան միջազգային կինոփառատոնին:
• 2013-2014թթ. Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտում Ռոման Բալայանի նախաձեռնությամբ իրականացվել է բարձրագույն դասընթաց կինոռեժիսորների համար:

Հրապարակումներ մամուլում

• Հայտնի կինոռեժիսոր Ռոման Բալայանի մասին գրքի շնորհանդեսն անցկացվել է Ստեփանակերտում:
• «Իմ ֆիլմերը գուցե Փարաջանովի ֆիլմերից վատն են, բայց փարաջանովյան չեն». Ռոման Բալայան:
• «ԱՄԵՆ ՄԻ ՕՐԸ ՏՈՆ ԷՐ ԻՆՁ ՀԱՄԱՐ»:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով),՝ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան- Ղուշչյան, 2005:
• Ռոման Գուրգենի Բալայան: