Աթայան Արշակ Գևորգի

Աթայան Արշակ Գևորգի
Атаян Аршак Геворгевич
Անգլերեն:	Atayan Arshak
Հայերեն:	Աթայան Արշակ Գևորգի
Ծննդյան տարեթիվը:	20.06.1877
Ծննդավայրը:	Մեծ Թաղլար, Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն
Մահվան տարեթիվը:	1938
Համառոտ տվյալներ: Գրող, թարգմանիչ, մանկավարժ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1877թ. հունիսի 20-ին Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության Մեծ Թաղլար գյուղում:

Կրթություն

• Սովորել է էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում:
• Սովորել է Ներսիսյան և Շուշիի թեմական դպրոցներում:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1903-1904թթ. որպես սրբագրիչ աշխատել է «Մուրճ» ամսագրի (Թիֆլիս) խմբագրությունում։
• 1904-1907թթ. ուսուցչություն է արել Իրանի Սավրա գյուղի դպրոցում։
• 1907-1911թթ. ուսուցչություն է արել Նոր Ջուղայի դպրոցներում, ապա պաշտոնավարել ռուս-պարսկական բանկի Սպահանի բաժանմունքը։ Այդ տարիներին եղել է նաև քառաձայն երգչախմբի ղեկավար, մեներգիչ և դերասան՝ հյուրախաղերի եկած Սիրանույշի և Արմեն Արմենյանի խմբերում։
• Ուսուցչություն է արել Երևանում, Լենինականում, Ստեփանակերտում։
• Եղել է «Խորհրդային Հայաստան» թերթի պատասխանատու քարտուղար:
• լԼուսժողկոմատի բաժնի վարիչ:
• Գուղատնտեսական բանկի գլխավոր հաշվապահ:

Ձեռքբերումներ

• 1935թ.-ից՝ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ:

Այլ

• Արմեն Աթայանի, Ռաֆայել Աթայանի և Ռոբերտ Աթայանի հայրը:
• 1898-1902թթ. ծառայել է ցարական բանակում։
• Իրանի Սավրա գյուղում գրի է առել Սալմաստի բոլոր 23 հայկական գյուղերի վիճակագրությունը, հավաքել ու գրի առել ժողովրդական երգն ու բանահյուսությունը։
• Առաջինը նա է թարգմանել Մ. Գորկու «Դանկոյի սիրտը», «Կլիմ Սամգինի կյանքը», «Սայրը», ինչպես նաև Օմար Խայամի քառյակներից:
• Գրել է դրամատիկական երկեր, որոնցից «Սասունցի Դավիթ»-ը Արմեն Արմենյանը բեմադրել է նախ Թեհրանում (1922), ապա Ալեքսանդրապոլում (այժմ՝ Գյումրի)։
• 1923թ. ընտանիքով վերադարձել է Հայաստան։
• Անհիմն բռնադատվել է, գնդակահարվել է 1938թ., հետմահու արդարացվել 1955թ.:

Մատենագիտություն

• Աթայան Ա.Գ., Թույն (վեպ), Բաքու, 1897:
• Աթայան Ա.Գ., Իրանա, Բաքու, 1898:
• Աթայան Ա.Գ., Զգացմունք (երգիծական վիպակ), Բաքու, 1898:
• Աթայան Ա.Գ., Սիրո հովիտը, Թիֆլիս, 1904:
• Աթայան Ա.Գ., Հառաջաբան, Թեհրան, 1905:
• Աթայան Ա.Գ., Սալմաստ (տեղագրություն), Նոր Ջուղա, 1906:
• Աթայան Ա.Գ., Բանահյուսության տեսությունից, Նոր Ջուղա, 1907:
• Աթայան Ա.Գ., Հայաստանի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունը և նրա կառավարությունը, Նոր Ջուղա, 1922:
• Աթայան Ա.Գ., Սասունցի Դավիթ (դրամա հինգ գործողությամբ), Նոր Ջուղա, 1925:

Թարգմանություններ (ռուսերենից և պարսկերենից)

• Միխայիլ Լերմոնտով, Բելա, Բաքու, տպարան «Արոր», 1898, 103 էջ:
• Միխայել Լերմոնտով, Մաքսիմ Մաքսիմիչ, Բաքու, տպարան ա. մ. Ղազարյանի, 1898, 30 էջ:
• Լև Տոլստոյ, Երեք մահ (պատմվածք), Ալեքսանդրապոլ, տպարան Ստեփանյանի, 1903, 28 էջ:
• Վլադիմիր Կորոլենկո, Մակարի երազը, Թիֆլիս, 1904:
• Մաքսիմ Գորկի, Դանկոյի սիրտը, Թիֆլիս, տպարան Մովսես Վարդանյանի, 1904, 16 էջ:
• Մաքսիմ Գորկի, Չարաճճի, Ս.Պետերբուրգ, Պուշկինյան տպարան, 1904, 45 էջ:
• Մաքսիմ Գորկի, Իմ ուղեկիցը, 1904, Թիֆլիս, արտատպված «Մուրճից», տպարան Ա.Քութաթելաձեի, 63 էջ:
• Լեոնիդ Անդրեև, Պատը, Թիֆլիս, 1904:
• Ե. Յարոսլավսկի, Աստվածաշունչը հավատացյալների և ոչ հավատացյալների համար, Երևան, 1923:
• Արկ-Ան., Բանվորական շարժման պատմությունն Անգլիայում, Ֆրանսիայում, և Գերմանիայում, Երևան, 1924:
• Մաքսիմ Գորկի, Պատմվածքներ, 2 հատորով, հ. 1 (գրքում տեղ գտած «Իմ ուղեկիցը» գործը թարգմանել է Ա.Աթայանը), Երևան, Պետհրատ, 1928, 130 էջ:
• Մաքսիմ Գորկի, Պատմվածքներ, 2 հատորով, հ. 2 (գրքում տեղ գտած «Չարաճճի» գործը թարգմանել է Ա.Աթայանը), Երևան, Պետհրատ, 1928, 109 էջ:
• Եվգենի Խազին, Հեղափոխության թմբկահարը (վիպակ), Երևան, Պետհրատ, 1934, 191 էջ:
• Ֆուկիգավա, Ճապոն-ամերիկյան ապագա պատերազմը, Երևան, 1934:
• Նիկոլայ Գոգոլ, Քիթը, Երևան, Պետհրատ, 1934, 50 էջ:
• Մաքսիմ Գորկի, Կլիմ Սամգինի կյանքը (քառասուն տարի), վեպ, մաս 1, Երևան - Մոսկվա, Պետհրատ, 1935, 576 էջ։
• Լև Ռուբինշտեյն, Սամուրայների շավիղը (վիպակ), Երևան-Մոսկվա, Պետհրատ, 1935, 170 էջ:
• Օմար Խայյամ, Քառյակներ, Երևան, Պետհրատ, 1936, 143 էջ:
• Մաքսիմ Գորկի, Մայրը (վեպ), Երևան, Պետհրատ, 1938, 380 էջ:
• Մաքսիմ Գորկի, Կլիմ Սամգինի կյանքը (քառասուն տարի), մասն 2, Երևան, Հայպետհրատ, 1945, 747 էջ:
• Մաքսիմ Գորկի, Մայրը, Երևան, Հայպետհրատ, 1956, 420 էջ:
• Օմար Խայյամ, Քառյակներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1959, 242 էջ:
• Ռուս դասականների գրադարան։ Մաքսիմ Գորկի, Ընտիր երկեր (գրքի մեջ մտնող «Մայրը» վեպը թարգմանել է Ա.Աթայանը), Երևան, «Սովետական գրող», 1983, 624 էջ:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Աթայան Արշակ: