07:15, 26 Մայիսի 2017-ի տարբերակ

Կենսագրություն

Ծնվել է 1876թ. հունիսի 5(17)-ին Ռուսաստանի Նոր Նախիջևան (այժմ՝ Դոնի Ռոստով քաղաքի շրջագծում) քաղաքում:

Կրթություն

• 1884-1891թթ. սովորել է ծննդավայրի Խաչվերաց վանքի հոգևոր ուսումնարանում:
• 1894-1900թթ. սովորել է Մոսկվայի գեղանկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսաումնարանում:
• Աշակերտել է հայտնի ռուս նկարիչ Վ. Սերովին:

Աշխատանքային գործունեություն

• Նախիջևանի Խաչվերաց վանքի հոգևոր ուսումնարանը ավարտելուց հետո աշխատել է լուսանկարչատանը, Չերեպախինի մոտ, նկարելով նաև սրբապատկերներ։ Հաջորդ երկու տարիների ինքնաշխատությունը կարելի է տեսնել «Պսակադրությունից առաջ» կամ «Աղջիկը հարս» գեղանկար էսքիզում, կատարած 1893 թվականին։
• 1900թ. դասավանդել է Նոր Նախիջևանի, Դոնի Ռոստովի կրթական հաստատություններում:

Դիմանկարներ

• «Դաշնակահար Երկանջյան» (1916):
• «Ս. Շահինյան» (1916):
• «Հովհարով կինը» (1918):
• «Ինքնադիմանկար»:
• «Չաթալբաշյանի դիմանկարը»:
• «Մ. Շահինյանի դիմանկարը»:

Նկարներ

• «Աղջիկը դաշնամուրի մոտ» (1899):
• «Հիվանդ երեխայի մոտ» (1900):
• «Օրորոցի մոտ» (1911):
• «Հրդեհ հայկական գյուղում» (1915):
• «Կոտորածը» (1918):
• «Թուրքերի գազանությունները» (1919):
• «Ամառանոցը»:
• «Արմավիրի տեսարան»:
• «Այգի»:
• «Կազբեկ»:
• «Բնանկար տնակով»:
• «Աղքատի հուղարկավորությունը»:
• «Ավերակների վրա»:
• «Սարսափների աշխարհում»:
• «Դաշնամուրի առաջ»:
• «Վերջին ակորդը»:
• «Ընթերցանություն»:
• «Իմ ծաղիկները»:

Ձեռքբերումներ

• 2008թ.՝ պատմական գիտությունների թեկնածու:
• 2009թ.՝ Ակադեմիայի իսկական անդամ:
• 2012թ.՝ շքանշան «Վիլյամ Սարոյան»:

Այլ

• Ծնվել է գյուղացու ընտանիքում։ Հայրը՝ Աբրահամ և մայրը՝ Մարիամ, երիտասարդ տարիներին եղել են սիրողական դերասաններ, մասնակցելով Դոնի Նախիջևանի հայկական թատերախմբի ներկայացումներին։
• Պատկերել է կենցաղային իրականությունը և հայրենակիցներին՝ արտահայտելով նրանց անաղարտ ազգային դիմագիծը, ներաշխարհը («Աղջիկը դաշնամուրի մոտ», «Հիվանդ երեխայի մոտ», «Օրորոցի մոտ» և այլն):
• 1911-1912թթ. եղել է Էջմիածնում, Անիում, Երևանում, նկարել հայկական ճարտարապետական հուշարձաններ, բնություն:
• Անդրադարձել է նաև եղեռնի թեմային («Հրդեհ հայկական գյուղում», «Կոտորածը», «Թուրքերի գազանությունները»):
• Ցուցահանդեսների մասնակցել է 1895թ.-ից։ 1967թ. Երևանում բացվել է նրա գործերի ցուցահանդեսը։
• Գործերը պահվում է ՀԱՊ-ում:

Նկարներ

• Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
• Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա

  Հիվանդ երեխայի մոտ

• Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա

  Հեղինակի որդու` Աբրահամի դիմանկարը

• Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա

  Մ. Սարյանի դիմանկարը պատանի հասակում

Տեսանյութեր

• 11 Մայիս Հմայակ Արծաթբանյան - Vem:

Հրապարակումներ մամուլում

• Ռոստովում Հմայակ Արծաթբանյանի մասին գիրք է ներկայցվել:

Մատենագիտություն

• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Կատալոգ Հմայակ Արծաթպանյանի ստեղծագործությունների ցուցահանդեսի, Ե., 1967։
• Շիշմանյան Ռ., Բնանկարն ու հայ նկարիչները, Ե., 1958։
• АМАЯК АРЦАТБАНЯН. (сер. «Жизнь замечательных нахичеванцев») //С.М.Хачикян – Ростов-на-Дону, ООО «Ковчег», 2016.
• Айрумян, А. Художник и его картины: заметки с выставки А. Арцатбаняна [Текст] / А. Айрумян // Заря комм. 1977. 1 сент. № 107. С. 2-3.
• Амаяк Арцатбанян. Каталог "выставки. Автор вступительной статьи и составитель Дж. Гарасеферян. Ер., 1967.
• Корманукян, А. С. Так все начиналось: страницы истории [Текст] / А. С. Корманукян // Заря. 2001. 16 июня. № 70-71. С. 6.
• Фрадкина, Н. Амаяк Арцатбанян [Текст] / Н. Фрадкина // Амаяк Арцатбанян 1876-1920 [Текст] : Каталог выставки / Ростовский областной музей краеведения; Государственная картинная галерея Армении; ред. на обороте тит листа А. А. Айрумян. Ростов н/Д, 1977. 24 с. С. 5-8.
• Рязанов В.В. От первого приюта до наших дней. Из истории изобразительного искусства Нахичевани-на-Дону. – Ростов-на-Дону: Изд-во ООО «Ковчег», 2011, С. 28 -29.
• Художник, гражданин, человек [Текст] // Заря комм. 1967. 23 июня. № 75. С. 4.
• Художники земли донской [Текст]: каталог выставки: (Художественная жизнь края с XVIII в. по 30-е гг. XX в.) / Ростовское областное управление культуры; Ростовский областной музей изобразительных искусств. Ростов н/Д, 1980. 72 с.: ил. С. 23-28.
• Волошинова Л.Ф. Бульварная площадь. Ростов н/Д.: Донской издательский дом, 2001.
• Ерканян В.С. Армянская культура в 1800-1917 гг. / Пер. с арм. К.С. Худавердяна. Ер., 1985.
• Энциклопедия старого Ростова и Нахичевани–на–Дону. Том 1.
• Библиографический словарь. М., 1970. Т. 1, с. 212.
• Ջերմ, բարի անկեղծ...»... Հմայակ Արծաթպանյան ... - Panorama.am:
• Неизвестный Ростов.