«Դուրյան Պետրոս Աբրահամի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Hayazg-ից
(→‎Հրապարակումներ մամուլում)
 
(5 intermediate revisions by one other user not shown)
Տող 1. Տող 1.
 
{{Person
 
{{Person
 
| name-am        = Դուրյան Պետրոս Աբրահամի
 
| name-am        = Դուրյան Պետրոս Աբրահամի
−
| name-am-aliases = Զըմպայան Պետրոս Աբրահամի
+
| name-am-aliases = Զըմպայան  
−
| name-ru        = Фамилия Имя Отчество
+
| name-ru        = Дурьян Петрос Абрамович
−
| name-ru-aliases = Фамилия Имя Отчество2
+
| name-ru-aliases = Змпаян
 
| name-lat        =  
 
| name-lat        =  
 
| name-en        = Duryan Petros
 
| name-en        = Duryan Petros
Տող 23. Տող 23.
  
 
==Աշխատանքային գործունեություն==
 
==Աշխատանքային գործունեություն==
−
*0000-0000թթ.՝ իքս աշխատավայրում որպես իգրեկ:
+
*Գրագիր:
−
**0000-0000թթ.՝ իքս աշխատավայրում որպես 2իգրեկ:
+
*Տնային ուսուցիչ:
−
*0000-0000թթ.՝ զեթ աշխատավայրում որպես իգրեկ:
+
*«Օրագիր ծլին Աւարայրւո» թերթի օգնական խմբագիր:
−
 
 
−
==Ձեռքբերումներ==
 
−
*2008թ.՝ պատմական գիտությունների թեկնածու:
 
−
*2009թ.՝ Ակադեմիայի իսկական անդամ:
 
−
*2012թ.՝ շքանշան «Վիլյամ Սարոյան»:
 
  
 
==Այլ==
 
==Այլ==
Տող 38. Տող 33.
 
*«Վիշտ հայուն», «Իղձք առ Հայաստան» հայրենասիրական երգերում նկարագրելով Հայաստանի ծանր վիճակը՝ փրկության ելքը համարում է լուսավորությունն ու միաբանությունը, կոչ անում դիմել ինքնապաշտպանության («Նոր սև օրեր»)։ Դուրյանը հայ նոր քնարերգության առաջին խոշոր սիրերգակն է։ «Պետք է մեռնիլ», «Սիրեցի քեզ» տաղերում բանաստեղծի համար էականը մարդու հոգևոր աշխարհն է, նրա ապրումները, հույզերը: Դուրյանի ընկալմամբ բնության և կանացի գեղեցկությունը փոխներշնչվող է («Նե», «Ձնե պաշտեմ», «Մանիշակ», «Ներա հետ»):
 
*«Վիշտ հայուն», «Իղձք առ Հայաստան» հայրենասիրական երգերում նկարագրելով Հայաստանի ծանր վիճակը՝ փրկության ելքը համարում է լուսավորությունն ու միաբանությունը, կոչ անում դիմել ինքնապաշտպանության («Նոր սև օրեր»)։ Դուրյանը հայ նոր քնարերգության առաջին խոշոր սիրերգակն է։ «Պետք է մեռնիլ», «Սիրեցի քեզ» տաղերում բանաստեղծի համար էականը մարդու հոգևոր աշխարհն է, նրա ապրումները, հույզերը: Դուրյանի ընկալմամբ բնության և կանացի գեղեցկությունը փոխներշնչվող է («Նե», «Ձնե պաշտեմ», «Մանիշակ», «Ներա հետ»):
 
*Նա մերժված սիրո երգիչ է («Հծծյունք», «Սիրել», «Դրժել»):  «Լճակ», «Ինչ կըսեն» բանաստեղծություններում դատապարտել է անտարբեր միջավայրը: Մահվան ու գերեզմանի գաղափարները նրա ստեղծագործության մեջ հանդես են գալիս որպես տառապող մարդու բողոքի արտահայտություն («Հեծեծմունք»), որը ողբերգական ավարտ է ունենում («Տրտունջք»)։ Մարդու և կյանքի նկատմամբ ունեցած սերն ստիպում է բանաստեղծին ընդվզել Աստծու դեմ: Դուրյանը, վերականգնելով միջնադարյան քնարերգության հետ խզված կապը, բանաստեղծությանը հաղորդել է զգացմունքային խորություն՝ խոր հետք թողնելով հայ քնարերգության վրա:
 
*Նա մերժված սիրո երգիչ է («Հծծյունք», «Սիրել», «Դրժել»):  «Լճակ», «Ինչ կըսեն» բանաստեղծություններում դատապարտել է անտարբեր միջավայրը: Մահվան ու գերեզմանի գաղափարները նրա ստեղծագործության մեջ հանդես են գալիս որպես տառապող մարդու բողոքի արտահայտություն («Հեծեծմունք»), որը ողբերգական ավարտ է ունենում («Տրտունջք»)։ Մարդու և կյանքի նկատմամբ ունեցած սերն ստիպում է բանաստեղծին ընդվզել Աստծու դեմ: Դուրյանը, վերականգնելով միջնադարյան քնարերգության հետ խզված կապը, բանաստեղծությանը հաղորդել է զգացմունքային խորություն՝ խոր հետք թողնելով հայ քնարերգության վրա:
 +
*1869թ. և 1871թ. «Օրագիր ծլին Աւարայրւո», «Մեղու», «Եփրատ», «Մամուլ» պարբերականներում տպագրել է տաղեր:
 +
*Գրական ժառանգության զգալի մասը (երգիծական ոտանավորներ, «Տիգրան Բ», «Կործանումն Հռովմա», «Շահատակությունք Հայոց» ողբերգությունները, թարգմանություններ, բազմաթիվ նամակներ) չեն պահպանվել:
 +
*1871թ. սկզբներին երևում են բանաստեղծի մահացու հիվանդության՝ թոքախտի աոաջին նշանները: Այդ ժամանակ իր բարեկամներին ուղղել է մի երկտող՝ «Մեկ պատառ թուղթերու վրա արցունքոտ տողեր գրեր եմ. անշուշտ բարեկամքս զանոնք պիտի պատվեն և անոնց արև տեսցնեն»։ Նրա լավագույն երգերի մեծ մասը ստեղծվել է հենց նույն թվականի ընթացքում: «Բանաստեղծ մը մահվանն չը սոսկար,- գրում է նա այղ օրերին,- այն ատեն իրավունք ունեի ցավելու, երբ ամենքն անմահ ըլլային և ես միայն մահկանացու»:  Բայց որքան էլ բանաստեղծը չսարսափեր մահից, դաժան հիվանդությունը կատարում է իր սև գործը: 1872թ. հունվարի 21-ի գիշերը բանաստեղծը կնքում է իր մահկանացուն: Նրա մահից հետո լույս է տեսնում նրա առաջին գիրքը:
  
 
===Քաղվածքներ===
 
===Քաղվածքներ===
Տող 63. Տող 61.
 
=Նկարներ=
 
=Նկարներ=
 
<gallery>
 
<gallery>
−
Պատկեր: HAYAZG ENCI.jpg|նկարի նկարագրության տեքստ
+
Duryan p.JPG
 +
Duryan P2.jpg
 +
Duryan P3.gif
 +
Duryan P8.jpg
 +
Duryan P5.jpg
 +
Duryan P7.jpg
 
</gallery>
 
</gallery>
  
Տող 137. Տող 140.
 
*Դուրյան Պ., Վիշտք հայուն:
 
*Դուրյան Պ., Վիշտք հայուն:
 
*Դուրյան Պ., Տրտունջք:
 
*Դուրյան Պ., Տրտունջք:
 +
 +
==Թարգմանություններ==
 +
*Վիկտոր Հյուգո, Թագավորը զվարճանում է:
 +
*Շեքսպիր, Մակբեթ:
  
 
=Տե՛ս նաև=
 
=Տե՛ս նաև=
Տող 155. Տող 162.
 
*[http://nakhshkaryan.wordpress.com/2012/06/10/%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A9%D5%A5%D5%B8%D5%B6%D5%AB-%D5%A2%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8-%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD-%D5%A4%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6/ ՊԱՆԹԵՈՆԻ ԲՆԱԿԻՉՆԵՐԸ: Պետրոս Դուրյան:]
 
*[http://nakhshkaryan.wordpress.com/2012/06/10/%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A9%D5%A5%D5%B8%D5%B6%D5%AB-%D5%A2%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8-%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD-%D5%A4%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6/ ՊԱՆԹԵՈՆԻ ԲՆԱԿԻՉՆԵՐԸ: Պետրոս Դուրյան:]
 
*[http://hayernaysor.am/%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD-%D5%A4%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6/ ՊԵՏՐՈՍ ԴՈՒՐՅԱՆ:]
 
*[http://hayernaysor.am/%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD-%D5%A4%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6/ ՊԵՏՐՈՍ ԴՈՒՐՅԱՆ:]
 +
*[http://operativ.am/?p=34851/%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD-%D4%B4%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6-%D5%B6%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A8 Պետրոս Դուրյանի վերջին նամակը:]
 +
*[http://mankavarzh.do.am/news/petros_dowryani_masownqy_39_hayastan_kbervi/2012-02-02-223 ՆՈՐ ՍՐԲԱՎԱՅՐ ԵՎ ՈՒԽՏԱՏԵՂԻՙ ՊԱՆԹԵՈՆՈՒՄ:]
  
−
[[Category:Բանաստեղծներ]]  [[Category:Դրամատուրգներ]]
+
[[Category:Բանաստեղծներ]]  [[Category:Դրամատուրգներ]]  [[Category:Գրողներ]]

Ընթացիկ տարբերակը 14:26, 20 Օգոստոսի 2014-ի դրությամբ

Դուրյան Պետրոս Աբրահամի
Дурьян Петрос Абрамович
Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
Այլ անուններ: Զըմպայան
Անգլերեն: Duryan Petros
Հայերեն: Դուրյան Պետրոս Աբրահամի
Ծննդյան տարեթիվը: 20(01).05(06).1851
Ծննդավայրը: Սկյուտար, Թուրքիա
Մահվան տարեթիվը: 21(02).01(02).1872
Մահվան վայրը: Կոստանդնոպոլիս, Թուրքիա
Համառոտ տվյալներ:
Բանաստեղծ, դրամատուրգ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1851թ. մայիսի(հունիսի) 20(1)-ին Թուրքիայի Կոստանդնոպոլս քաղաքի Սկյուտար թաղամասում:

Մահացել է 1872թ. հունվարի(փետրվարի) 21(2)-ին Թուրքիայի Կոստանդնուպոլիս քաղաքում:

Կրթություն

  • 1867թ. ավարտել է Սկյուտարի ճեմարանը:

Աշխատանքային գործունեություն

  • Գրագիր:
  • Տնային ուսուցիչ:
  • «Օրագիր ծլին Աւարայրւո» թերթի օգնական խմբագիր:

Այլ

  • Ե.Ա. Դուրյանի եղբայրը:
  • «Թատրոն կամ Թշուառներ» դրամայում Գ. Սունդուկյանից և Հ. Պարոնյանից անկախ՝ հանգել է արդիական թեմայի անհրաժեշտության գաղափարին: Դուրյանը հայ գրականության մեջ ստեղծել է ռոմանտիկ, դրամային բնորոշ նմուշներ: Նրա դրամաները (բացառությամբ «Տարագիր ի Սիպերիայի» և «Թատրոն կամ Թշուառների») բեմադրվել են «Թատրոն Օսմանիեում»:
  • Դուրյանից մեզ է հասել 39 բանաստեղծություն, որոնցից 26-ը գրված է 1871թ.:
  • «Վիշտ հայուն», «Իղձք առ Հայաստան» հայրենասիրական երգերում նկարագրելով Հայաստանի ծանր վիճակը՝ փրկության ելքը համարում է լուսավորությունն ու միաբանությունը, կոչ անում դիմել ինքնապաշտպանության («Նոր սև օրեր»)։ Դուրյանը հայ նոր քնարերգության առաջին խոշոր սիրերգակն է։ «Պետք է մեռնիլ», «Սիրեցի քեզ» տաղերում բանաստեղծի համար էականը մարդու հոգևոր աշխարհն է, նրա ապրումները, հույզերը: Դուրյանի ընկալմամբ բնության և կանացի գեղեցկությունը փոխներշնչվող է («Նե», «Ձնե պաշտեմ», «Մանիշակ», «Ներա հետ»):
  • Նա մերժված սիրո երգիչ է («Հծծյունք», «Սիրել», «Դրժել»): «Լճակ», «Ինչ կըսեն» բանաստեղծություններում դատապարտել է անտարբեր միջավայրը: Մահվան ու գերեզմանի գաղափարները նրա ստեղծագործության մեջ հանդես են գալիս որպես տառապող մարդու բողոքի արտահայտություն («Հեծեծմունք»), որը ողբերգական ավարտ է ունենում («Տրտունջք»)։ Մարդու և կյանքի նկատմամբ ունեցած սերն ստիպում է բանաստեղծին ընդվզել Աստծու դեմ: Դուրյանը, վերականգնելով միջնադարյան քնարերգության հետ խզված կապը, բանաստեղծությանը հաղորդել է զգացմունքային խորություն՝ խոր հետք թողնելով հայ քնարերգության վրա:
  • 1869թ. և 1871թ. «Օրագիր ծլին Աւարայրւո», «Մեղու», «Եփրատ», «Մամուլ» պարբերականներում տպագրել է տաղեր:
  • Գրական ժառանգության զգալի մասը (երգիծական ոտանավորներ, «Տիգրան Բ», «Կործանումն Հռովմա», «Շահատակությունք Հայոց» ողբերգությունները, թարգմանություններ, բազմաթիվ նամակներ) չեն պահպանվել:
  • 1871թ. սկզբներին երևում են բանաստեղծի մահացու հիվանդության՝ թոքախտի աոաջին նշանները: Այդ ժամանակ իր բարեկամներին ուղղել է մի երկտող՝ «Մեկ պատառ թուղթերու վրա արցունքոտ տողեր գրեր եմ. անշուշտ բարեկամքս զանոնք պիտի պատվեն և անոնց արև տեսցնեն»։ Նրա լավագույն երգերի մեծ մասը ստեղծվել է հենց նույն թվականի ընթացքում: «Բանաստեղծ մը մահվանն չը սոսկար,- գրում է նա այղ օրերին,- այն ատեն իրավունք ունեի ցավելու, երբ ամենքն անմահ ըլլային և ես միայն մահկանացու»: Բայց որքան էլ բանաստեղծը չսարսափեր մահից, դաժան հիվանդությունը կատարում է իր սև գործը: 1872թ. հունվարի 21-ի գիշերը բանաստեղծը կնքում է իր մահկանացուն: Նրա մահից հետո լույս է տեսնում նրա առաջին գիրքը:

Քաղվածքներ

  • Ստակը չեմ ատեր, բայց գրիչը կը սիրեմ. սփոփում է նա ինձ այս անձուկ կացության մեջ:
  • Ես ալ մեռած չըլլամ պիտի, միշտ դալար ու կենդանի մնամ պիտի …:
  • Բանաստեղծ չեմ, բաըց բանաստեղծությունը կսիրեմ: Ես, որ աշխարհի մեջ միայն երգեր շատ սիրեցի, կուզեմ, որ իմ վերջին շունչս ալ երգ մ’ըլլա:
  • Ես ալ մեռած չըլլամ պիտի, միշտ դալար ու կենդանի մնամ պիտի…:
  • …Մարդու նշանաբանը երգն է: Էն առաջին ձայնը երգն է, բնությունն ամբողջ երգ մ'է:
  • «Երիտասարդ ըլլալ և երգե՜լ, ծեր լինել և աղոթե՜լ»: Այս է կյանկը: Ա՜հ, գեղեցիկ կյանկ մ'ալ կա. Սերն է այդ. «Երգե՜լ, աղոթե՜լ ու սիրե՜լ»:
  • Մեկ քանի պատառ թուղթերու վրա արցունքոտ տողեր գրեր եմ. Անշուշտ, բարեկամքս զանտի պատվեն և անոնց արև տեսղնեն պիտի:
  • Ազգի մը դաստիարկության և հառաջադիմության աղբյուրը կիրթ մոր ըստինն է:

Մեջբերումներ Դուրյանի մասին

  • Նա է մեր նոր քնարերգության առաջին մեծը և միշտ էլ կմնա վերջինի կողքին, որովհետև նա չի հնանում, ինչպես չեն հնանում ժպիտն ու հառաչը, ծիծաղն ու հեծկլտոցը:

Պարույր Սևակ

  • Դուրյանի աշխարհում լճակ կա, և ի՜նչ լճակ։ Եթե մի չար հրաշքով գոլորշիանան աշխարհի բոլոր լճակները՝ Դուրյանի «Լճակով» կարելի է վերստեղծել դրանք։ Նա մեզ, իր օրինակով, մտերմացրեց այդ «մելամաղձոտ» լճակին, ինչպես նաև սովորեցրեց «գրավիլ, լռել ու խոկալ»։

Պարույր Սևակ

  • Սա աշխարհ չպատկերեց։ Եվ աշխարհ չստեղծեց սա։ Սա բացեց իր աշխարհը, որ իրենից հետո կոչվեց ու կոչվելու է իր անւունով՝ դուրյանական։

Պարույր Սևակ

  • Դուրյանն ամենեն պարզը և իր պարզության մեջ զգացման ամենեն վեհ բարձրությանը հասնող, բուն ժողովրդային հանճարն է ըստ իս:

Գրիգոր Զոհրապ

  • Ապրելու և սիրվելու իրավունքով ծնված բանաստեղծը միայն կյանքի «սև կաթը» ըմպեց, բայց երբեք չդավաճանեց իր քնարն ու վեհ կոչմանը: Իր մեծ նախորդ Սայաթ-Նովայի նման «զայրացավ», բայց երբեք չանիծեց:

Հովհ. Թումանյան

Նկարներ

  • Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
  • Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
  • Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
  • Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
  • Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
  • Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա

Տեսանյութեր

Հրապարակումներ մամուլում

Մատենագիտություն

  • Դուրյան Պ., Տարագիր ի Սիպերիայ, այլաբանական ողբերգություն:
  • Դուրյան Պ., Վարդ եւ Շուշան կամ Հովիւք Մասեաց, մելոդրամա, 1867:
  • Դուրյան Պ., Սեւ հողեր կամ Յետին գիշեր Արարատեան, պատմական ողբերգություն, 1868:
  • Դուրյան Պ., Արտաշէս աշխարհակալ, պատմական ողբերգություն, 1869:
  • Դուրյան Պ., Անկումն Արշակունի հարստութեան, պատմական ողբերգություն, 1870:
  • Դուրյան Պ., Ասպատակութիւնք պարսկաց ի Հայս կամ Աւերումն Անի մայրաքաղաքին Բագրատունեաց, պատմական ողբերգություն, 1870:
  • Դուրյան Պ., Թատրոն կամ Թշուառներ, դրամա, 1871:
  • Դուրյան Պ., Տաղք եւ թատերգութիւնք, Կոստանդնուպոլիս, 1872:
  • Դուրյան Պ., Տաղք եւ թատերգութիւնք, նամականի, դամբանական..., Կոստանդնուպոլիս, 1893:
  • Դուրյան Պ., Տաղեր, նամակներ..., Վենետիկ., 1959:
  • Դուրյան Պ., Երկեր, Երևան, 1981:
  • Դուրյան Պ., Երկերի ժողովածու, հ. 1-2, Երևան, 1971-1972:

Բանաստեղծություններ

  • Դուրյան Պ., Առ կույսն:
  • Դուրյան Պ., Առ Մայիս:
  • Դուրյան Պ., Գարնանային կենացս մեջ:
  • Դուրյան Պ., Դրժել:
  • Դուրյան Պ., Երգ մարտին Վարդանանց:
  • Դուրյան Պ., Զ՚նե պաշտեմ:
  • Դուրյան Պ., Զղջում:
  • Դուրյան Պ., Թրքուհին:
  • Դուրյան Պ., Ի դիմավորություն Ամեն․ Հայրիկին:
  • Դուրյան Պ., Ի պատրիարքական ընտրություն Ամեն․ Հայրիկին:
  • Դուրյան Պ., Ի՜նչ կ՚ըսեն:
  • Դուրյան Պ., Իղձք առ Հայաստան:
  • Դուրյան Պ., Իմ հանգիստը:
  • Դուրյան Պ., Իմ մահը:
  • Դուրյան Պ., Իմ ցավը:
  • Դուրյան Պ., Իցի՜վ թե:
  • Դուրյան Պ., Լճակ:
  • Դուրյան Պ., Կոկոն-ծաղիկք կույսին:
  • Դուրյան Պ., Կույսն լքյալ:
  • Դուրյան Պ., Հայրիկն հայոց:
  • Դուրյան Պ., Հծծյունք:
  • Դուրյան Պ., Ձոնիկք:
  • Դուրյան Պ., Մանիշակ:
  • Դուրյան Պ., Մանուկն առ խաչ:
  • Դուրյան Պ., Մնաս բարյավ:
  • Դուրյան Պ., Նայվածք մը:
  • Դուրյան Պ., Նե:
  • Դուրյան Պ., Ներա հետ:
  • Դուրյան Պ., Նոր սեւ օրեր:
  • Դուրյան Պ., Նվագ է տարեդարձի ազգային սահմանադրության:
  • Դուրյան Պ., Նվեր հիշատակի առ Պ․ Հ․ Ճանֆեսճյան հո՜ւշք:
  • Դուրյան Պ., Պետք է մեռնի՜լ:
  • Դուրյան Պ., Սիրել:
  • Դուրյան Պ., Սիրեցե՛ք զ՚միմյանս:
  • Դուրյան Պ., Սիրեցի քեզ:
  • Դուրյան Պ., Սև՜, սև՜:
  • Դուրյան Պ., Վիշտք հայուն:
  • Դուրյան Պ., Տրտունջք:

Թարգմանություններ

  • Վիկտոր Հյուգո, Թագավորը զվարճանում է:
  • Շեքսպիր, Մակբեթ:

Տե՛ս նաև

Ստացված է «https://hayazg.info/index.php?title=Դուրյան_Պետրոս_Աբրահամի&oldid=10203» էջից